Stan awaryjny jezdni i murów części podziemnej Barbakanu Warszawskiego

Wiosną, roku 2017 zostało zgłoszone spękanie jednego filarów, na którym oparta jest jezdnia Barbakanu.
Uszkodzenie było nietypowe, silne spękanie w odległości 25 cm od krawędzi filara. Maksymalne rozwarcie ok 20 mm, w środku wysokości filara, spękanie zanika zarówno u podstawy filara jak i jego głowicy. Dodatkowo stwierdzono wybrzuszenie ściany frontowej filara, której bok jest spękany.

Osobnym problemem były silne zawilgocenia ścian i spodu płyty jezdni. Uszkodzenia te były długotrwałe, o czym świadczą trwałe zacieki z wykwitami soli na ścianach oraz powstałe sople solne u spodu płyty kładki nad fosą.

Zakres pojętych prac obejmował:

• Wykonanie ekspertyzy oraz opracowanie zaleceń technicznych zabezpieczenia Barbakanu przed katastrofa budowlaną dolnej części Barbakanu
• Wykonanie projektu napraw uszkodzeń i wzmocnienie konstrukcji płyty nośnej jezdni.
• Pełnieni nadzoru autorskiego nad prowadzonymi pracami naprawczymi.

Problemy, jakie musiałem rozwiązać przy wykonaniu ekspertyzy były następujące:

• Określenie przyczyn powstania uszkodzeń. W tym celu niezbędne było poznanie historii budowy, odbudowy powojennej i eksploatacji Barbakanu.
• Ocena stopnia zagrożeń stanu bezpieczeństwa eksploatacji obiektu i wprowadzenie doraźnych środków pozwalających zachować takie bezpieczeństwo.
• Wskazanie zakresu napraw i wzmocnień obiektu, aby zapewnić trwały stan bezpiecznej eksploatacji Barbakanu.

Analiza dokumentacji technicznej remontu jezdni Barbakanu z roku 1995 wykazała nieprawidłowości w odprowadzeniu wody opadowej z jezdni.

Założono odprowadzenie wody deszczowej z powierzchni jezdni naturalnym spadkiem jezdni w kierunku ul. Freta. Wykonano izolację przeciwwodną pod warstwami wierzchnimi jezdni, lecz odprowadzenia wody z tej warstwy nie wykonano. Gromadząca się woda na płycie żelbetowej pod jezdnią grawitacyjnie przedostawała się do filarów ceramicznych części podziemnej. Stąd zawilgocenia ścian i wykwity soli pod płyta jezdni. Wielokrotne przemrożenia, nagromadzonej w ścianach wody, doprowadziły do wysadzin mrozowych, stąd spękanie i wybrzuszenie filara.

Ponieważ stan uszkodzeń i jego zakres powiększał się, co stwierdzałem po każdorazowym pobycie w części podziemnej Barbakanu, i powodował stan zagrożenia stabilności jezdni wprowadziłem zalecenia wykonania tymczasowych podparć jezdni oraz nawiercenie szeregu otworów w zawilgoconych ścianach i płycie stropowej. Zalecenia dotyczące wprowadzenia dodatkowych podpór jezdni przyniosły efekt natychmiastowy, nie trzeba było wprowadzać wyłączenia ruchu turystycznego z jezdni Barbakanu. Zalecenia dotyczące doraźnych odprowadzeni wody ze ścian i jezdni nie do końca były skuteczne, prawdopodobnie wydrążone otwory szybko się zatykały, odprowadzenia wody przez otwory były widoczne, ale również widoczna była wilgoć na ścianach.

Założenia projektowanych prac naprawczych w przewidywały:

• Trwałe usunięcie przyczyn zacieków ścian części podziemnej Barbakanu i jezdni na ciągu turystycznym. W tym celu niezbędna jest wymiana warstw izolacyjnych jezdni i skuteczne odprowadzenia wody przenikającej przez nawierzchnię. Na czas remontu Barbakan będzie wyłączony z ruchu pieszego, tj. okres od połowy sierpnia do listopada 2018 r.
• Rekonstrukcja uszkodzonych powierzchni ścian i płyty żelbetowej pod jezdnią. Rozebranie i odtworzenie uszkodzonych części filara ceglanego. Piaskowanie powierzchni płyty żelbetowej i odtworzenie (reprofilacja) uszkodzeń.
• Wzmocnienie mniej uszkodzonego filara ściągami stalowymi. Zaprojektowano wzmocnienia śrubowe biegnące przez całą szerokość muru filara (240 cm), niewidoczne od strony lica ścian.
• Wzmocnienie nośności istniejącej jezdni Barbakanu. Poprzez obudowę podciągów obustronnymi wsporczymi konstrukcjami stalowymi, projektuje się podniesienie nośności z 3,0 kN/m2 do 5,0 kN/m2. W założeniu zastosowana stalowa konstrukcja wsporcza w całości przenosi projektowane obciążenie, bez udziału istniejącej konstrukcji żelbetowej.

Niezależnym, od części konstrukcyjnej zakresu renowacji murów i jezdni Barbakanu jest program architektonicznych napraw i odtworzeni powierzchni zniszczonych konstrukcji murów Barbakanu. W tym zakresie prac, na etapach: ekspertyzy, projektu i nadzorów współpracuję z doświadczonym rzeczoznawcą mgr inż. arch. Jackiem Bolechowskim.

W chwili opracowania tego artykułu (sierpień 2018) prowadzone są prace naprawcze i pełniony jest cotygodniowy Nadzór Autorski.